Wczoraj i dziś
Wojewódzka Stacja Ratownictwa Medycznego w Łodzi powstała w 1899 r. Była to trzecia Stacja na centralnych ziemiach polskich (Kraków – 1891 r., Warszawa – 1897 r.). Założona została z inicjatywy lekarzy społeczników, którzy w 1899 r. powołali Towarzystwo Doraźnej Pomocy Lekarskiej.
Celem Towarzystwa było: “udzielanie bezpłatnej, doraźnej pomocy lekarskiej w nieszczęśliwych wypadkach zdarzających się na ulicachm. Łodzi, we wszystkich miejscach publicznych, w fabrykach, zakładach, na kolejach żelaznych itp. w obrębie m. Łodzi”. Idea Towarzystwa znalazła szeroki oddźwięk w społeczeństwie łódzkim. W momencie ukonstytuowania liczyło ono 204 członków, a w rok później 433 członków. Wobec braku środków państwowych lub miejskich, pieniądze na zorganizowanie stacji zaoferowali członkowie Towarzystwa.
Oni też wspólnie z całym społeczeństwem łódzkim przejęli moralny i finansowy obowiązek utrzymania Stacji i jej organizacyjnego rozwoju. Pierwszą siedzibą Pogotowia był zaadoptowany parterowy dom mieszkalny przy ul. Spacerowej 9 (obecnie Al. Kościuszki).
W roku otwarcia Stacji pierwszym inspektorem (kierownikiem) został wybrany dr med. Alfred Krusche, a jej główny inicjator – dr med. Władysław Pinkus – wiceprezesem Towarzystwa Doraźnej Pomocy.
Dnia 1 XII 1899 r. otwarto stację. Pierwszy wyjazd interwencyjny karetką konną nastąpił 2 XII 1899 r. o godz. 4.30 do porodu na ul. Dzielną (obecnie ul. Narutowicza).
Do końca tego roku Pogotowie interweniowało 204 razy. W latach następnych – do 1914 r. liczba udzielonych usług, głównie wyjazdowych, wzrosła do ponad 4 tys. rocznie.
W warunkach tylko społecznego zabezpieczenia środków, Pogotowie odczuwało stały brak pieniędzy na cele lokalowe, utrzymanie transportu, personelu fachowego i pomocniczego oraz środki opatrunkowe i leki. Mimo to, do chwili przejęcia Pogotowia Ratunkowego przez Zarząd Miejski (w 1924 r.), dzięki ofiarności społeczeństwa i staraniom kolejnego, wieloletniego kierownika stacji dr W. Pinkusa (1911-1928) Pogotowie mogło rozwijać stopniowo swoją działalność.
Przed 1914 r. na etatach płatnych pracowało w stacji zaledwie 5 lekarzy, 5 sanitariuszy, 2 woźniców, 1 intendent i 1 woźny. Personel Pogotowia był umundurowany. Kierownik stacji i wielu lekarzy pracowało na dyżurach dziennych i nocnych bezinteresownie.
W 1899 r. Pogotowie posiadało trzy karetki konne. W 1905 r. społeczeństwo miasta, widząc ofiarność pracowników pogotowia w niesieniu pomocy rannym uczestnikom walk rewolucyjnych, ufundowało stacji czwartą konną karetkę oraz zabezpieczyło fundusze na zakup w 1906 r. nieruchomości przy ul. Długiej 83 (obecnie ul. Gdańskiej), w której aż do roku 1952 mieściła się stacja i jej środki transportowe. Pierwszą karetkę samochodową Pogotowie otrzymało od społeczeństwa łódzkiego w 1912 roku. Ze względu na fatalny stan bruków miejskich oraz brak przepisów ruchu drogowego karetka samochodowa nie została wtedy wykorzystana.
W czasie I wojny światowej sytuacja Pogotowia wyraźnie się pogorszyła. Wielu lekarzy zostało powołanych do wojska, transport był narażony na stałe rekwizycje, a dopływ społecznych środków utrzymania ze względu na upadek przemysłu oraz totalne bezrobocie całkowicie ustał. Efektem tego był spadek interwencji z ponad 4 tys. na zaledwie 1,5 tys. rocznie. W tych trudnych latach egzystencja Pogotowia została uratowana dzięki przejęciu wszystkich agend służby zdrowia przez polską reprezentację samorządową Sekcję Sanitarną Komitetu Obywatelskiego (1914-1915), a następnie Wydział Zdrowotności publicznej Magistratu m. Łodzi (1916-1918).
Dnia 20 VI 1922 r. nastąpiła likwidacja Towarzystwa Doraźnej Pomocy Lekarskiej, a 3 IV 1924 r. miało miejsce formalne przejęcie Stacji Pogotowia Miejskiego przez Magistrat m. Łodzi. Od tej pory Pogotowie stało się odrębną, finansowaną przez miasto agendą miejskiej służby zdrowia. Roczny budżet Pogotowia Miejskiego w okresie międzywojennym wyniósł średnio od 120-180 tys. zł.
W latach 1918-1939 funkcje kierowników stacji pełnili zasłużeni dla Pogotowia lekarze: W. Pinkus (do 1928 r.), Paweł Rymkiewicz (1934-1939). W tym czasie liczba interwencji wzrosła z 2500 w 1918 r. do blisko 11 tys. W 1938 r. W końcu 1924 r. zlikwidowano tabor konny i zastąpiono go transportem samochodowym. W 1939 r. Pogotowie posiadało 8 karetek samochodowych. Na przełomie 1938/39 r. personel stacji składał się z 8 lekarzy, 10 sanitariuszy etatowych i 4 sanitariuszy pozaetatowych, 5 szoferów, 2 woźnych, 1 dozorcy. Pogotowie pełniło całodobowy dyżur.
W okresie II Rzeczypospolitej, w warunkach wielosektorowości w lecznictwie, oprócz Miejskiego Pogotowania Ratunkowego, działało w Łodzi Pogotowie Czerwonego Krzyża i Kasy Chorych (po 1933 roku Ubezpieczalni Społecznej). W tym czasie Miejskie Pogotowie zorganizowało pomoc ambulatoryjną. Wyrazem uznania i sympatii społeczeństwa łódzkiego dla Pogotowia były uroczystości 25-lecia otwarcia pierwszej stacji, które odbyły się 1 XII 1924 roku. Z tej okazji nakładem Magistratu opublikowano “Księgę Pamiątkową”. W latach okupacji kierownictwo Pogotowia zostało opanowane przez hitlerowski personel. Od połowy 1941 r. nosiło ono nazwę “Städtlische Retungswache” w ramach “Städtlische Gesundheitsamt Litzmannstadt”. Po tej dacie łącznie z pogotowiem niemieckim Kasy Chorych zostało wcielone do paramilitarnej organizacji “Deutsche Rote Kreuz” z siedzibą administracji przy ul. Piotrkowskiej 236 (róg ul. Brzeźnej). W myśl założeń regulaminowych pomoc miała być udzielana głównie i w pierwszym rzędzie Niemcom i innym uprzywilejowanym grupom narodowościowym. Mimo tej dyskryminacji personel polski zatrudniony w Pogotowiu, czynił ze swej strony wszystko w zakresie niesienia pomocy ludności polskiej w mieście i w etapowych obozach dla wysiedlonych.
Po wyzwoleniu miasta dnia 19 I 1945 roku, Miejskie Pogotowie Ratunkowe w Łodzi zostało reaktywowane obok Pogotowia PCK i Ubezpieczalni Społecznej. W nowych warunkach społeczno-ustrojowych Miejskie Pogotowie zaczęło się dynamicznie rozwijać. Wyrazem tego był przeszło czterokrotny wzrost liczby usług w okresie między 1945, a 1951 (z 15 300 do 69 797).
W powojennej Łodzi, w warunkach, jakie stworzyła nowa władza, medyczna pomoc doraźna znalazła pełne możliwości rozwoju. Stacja Pogotowia Ratunkowego m. Łodzi uzyskała odpowiednią bazę lokalową, środki transportu i wyposażenie. Stała się wzorcową placówką socjalistycznej służby zdrowia. Kolejne lata charakteryzują się dalszym wzrostem poziomu świadczonych usług. Rozwinęła się działalność wyjazdowa zespołów reanimacyjnych, która zainspirowała powołanie oddziałów intensywnej opieki wewnątrzszpitalnej. Rozpoczęto zorganizowane nauczanie personelu medycznego oraz wybranych grup społecznych w zakresie współczesnego ratownictwa.
Przed Stacją Pogotowia Ratunkowego m. Łodzi postawiono wtedy nowe zadania. Wynikały one z nieprzerwanie narastającego tempa życia, rozwoju motoryzacji, technizacji, zwłaszcza środowiska pracy i bytu mieszkańców. Stąd rozwój wszelkich form ratowania zagrożonego życia mieszkańców miasta traktowany był obok działania profilaktycznego – za naczelne zadanie w dalszym doskonaleniu form ochrony zdrowia w Łodzi. Rozwój ten jest od tamtej pory ukierunkowany na:
- dalsze usprawnienie działalności usługowej i rozbudowę bazy lokalowej Stacji Pogotowia Ratunkowego m. Łodzi,
- modernizację wyposażenia wszystkich placówek otwartej opieki zdrowotnej w leki i sprzęt z zakresu ratownictwa,
- dalsze doskonalenie i liczebny wzrost oddziałów intensywnej opieki w placówkach zamkniętego lecznictwa,
- szkolenie szerokich rzesz społeczeństwa w zakresie podstawowych umiejętności z dziedziny współczesnego ratownictwa.
W latach 1975 – 1979 ustalono zwolnienie Pogotowia od obowiązku świadczeń zdrowotnych na rzecz chorych, ze schorzeniami nie zagrażającymi ich życiu. Chorym tym pomocy udzielać miały placówki lecznictwa w miejscu zamieszkania lub pracy (przychodnie rejonowe lub przemysłowe). Pogotowie zaś skoncentrowało swą działalność na udzielaniu pomocy w stanach zagrożenia życia. Nocną Pomoc Lekarską Stacji przekazano dzielnicowym Zespołom Opieki Zdrowotnej.
W latach 1977-1979 nastąpiła rozbudowa Stacji w ramach posesji przy ul. Sienkiewicza 137. Został wybudowany nowy pawilon, w którym zlokalizowano nowoczesne biuro wezwań i dyspozycji, zaplecze diagnostyczne i apteczne, serwisy konserwacyjno-naprawcze sprzętu ratowniczego.
Wybudowano ponadto podstacje w rejonach Teofilowa, Nowych Sadów, Dąbrowy i Retkini, w celu przybliżenia pomocy doraźnej do miejsca wypadku czy zachorowań. Nastąpiła dalsza modernizacja wyposażenia karetek pogotowia ratunkowego i ambulatoriów pomocy doraźnej Stacji.
W zakresie kadr medycznych zwiększono w Pogotowiu etatowe zatrudnienie lekarzy o wysokich kwalifikacjach, a tym samym o dużym doświadczeniu.
W ramach szkolenia w ratownictwie kontynuowano, a także dalej rozwijano działalność Szkoły Ratownictwa, nadal unikalnej placówki w krajach Demokracji Ludowej. Realizacja perspektyw łódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego znalazła pełny wyraz w “Programie działania Łódzkiej Służby Zdrowia do roku 1990”, zatwierdzonym Uchwałą Rady Narodowej z dnia 18 czerwca 1974 r.
Społeczna potrzeba powołania zespołów specjalistycznych wynikała z faktu, że wielu chorych, przewożonych do szpitala w stanie ciężkim lub bardzo ciężkim, wymagało specjalistycznego leczenia w miejscu zachorowania i w czasie transportu. Wielu z nich umierało w drodze do szpitala. Nurtowało to sumienie lekarskie i inspirowało do szukania form zapobiegania tego rodzaju zgonom a także ciężkim stanom chorych, wymagających przewiezienia do szpitala.
Początkowo powołano w tym celu zespół reanimacyjny, który udzielał pomocy we wszystkich stanach zagrożenia życia. Czteroletnia praca tego zespołu udowodniła ponadto konieczność utworzenia specjalnego zespołu reanimacyjnego kardiologicznej, celem właściwego leczenia dużej ilości chorych cierpiących na ostre schorzenia układu krążenia (zawał, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu). Dotychczasowy zespół reanimacyjny “R” udzielał przede wszystkim pomocy w stanach zagrożenia życia związanych z zatruciami, ciężkimi urazami, wypadkami drogowymi i innymi.
Zespół “R” składał się z anestezjologa, który był kierownikiem zespołu, a także internisty pracującego w oddziale kardiologicznym. Zespół reanimacji kardiologicznej stanowili kardiolog (kierownik) i anestezjolog. Skład obu zespołów uzupełniali sanitariusz i kierowca specjalnie przeszkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia.
Początkowo wyposażenie zespołów składało się z najbardziej niezbędnej aparatury ratowniczej zapewniającej reanimację oddechowo-krążeniową (zestaw “AMBU”, zestaw do intubacji, odessania, nacięcia żyły, przecięcia tchawicy, zatamowania krwawienia oraz pełny komplet szyn unieruchamiających, opatrunków i leków). Już od początku funkcjonowania obu zespołów zapewniono im łączność radiotelefoniczną z bazą, łączność między sobą oraz za pośrednictwem bazy – możliwość skomunikowania się z każdym szpitalem miasta. W latach kolejnych zespoły wyposażone zostały
w kompletną aparaturę do diagnostyki i leczenia stanów zagrożenia życia, a mianowicie: defibrylatory z możliwością obserwacji akcji serca na elektrokardioskopie, elektrokardiografy bateryjne, mechaniczny aparat do pośredniego masażu serca, aparaty ssące o napędzie akumulatorowym. Ponadto zespół dysponował pełnym kompletem leków stosowanych przy stanach zagrożenia życia.
Taki skład i wyposażenie obu zespołów umożliwiał: wczesne i właściwe leczenie stanów zagrożenia życia na miejscu zachorowania i podczas transportu, możliwość zapobiegania pogarszaniu się stanu chorego podczas transportu, a co za tym idzie profilaktykę stanów zagrożenia życia, łatwiejszy i krótszy przebieg leczenia szpitalnego, zapobieganie ciężkim, późnym powikłaniom: właściwa selekcja (wczesna) chorych pod kątem kierowania ich do odpowiednich oddziałów szpitalnych, konsultacje dla zespołów ogólnochorobowych obsługiwanych zwykle przez lekarzy o mniejszym doświadczeniu klinicznym (mogli oni wezwać w każdej chwili zespół reanimacyjny).
Zasady działalności klinicznej były wypracowane wspólnie z Zakładem Anestezjologii Ostrych Zatruć Instytutu Medycyny Pracy, Oddziałami Intensywnej terapii w szpitalach łódzkich, oddziałami intensywnego nadzoru kardiologicznego oraz oddziałami zabiegowymi, do których przewożeni byli chorzy (np. chirurgia ogólna, chirurgia urazowa, neurochirurgia, oddziały dziecięce). W oparciu o wspólne doświadczenie opracowano szereg sposobów wczesnego leczenia różnych stanów zagrożenia życia, co znalazło swoje odbicie w szeregu wygłoszonych i opublikowanych prac.
Od samego początku działalność Stacji Pogotowia Ratunkowego związana była ściśle z transportem. W pierwszych latach transport ten stanowiły karetki konne. W miarę rozwoju motoryzacji konne pojazdy zastępowano samochodami sanitarnymi. W miarę rozwoju motoryzacji konne pojazdy zastępowano samochodami sanitarnymi.
W pierwszym okresie po II wojnie światowej organizacja transportu Pogotowia Ratunkowego opierała się na zasadach z okresu międzywojennego tzn. transport sanitarny Łodzi skupiała Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego PCK przy ul. Gdańskiej 83. Tabor samochodowy przedstawiał w tym okresie zbieraninę różnych typów i marek samochodów, przerabianych i przystosowanych dla potrzeb Pogotowia.
W roku 1951 w ramach reorganizacji służby zdrowia z Pogotowia Ratunkowego utworzona została nowa samodzielna jednostka organizacyjna, Kolumna Transportu Sanitarnego m. Łodzi. Głównym jednak użytkownikiem taboru pozostało Pogotowie Ratunkowe. Od momentu powstania KTS m. Łodzi postępował stały rozwój zasięgu działania oraz wzrastała wielkość świadczonych usług transportowych.
W latach 1957 – 1973 nastąpił prawie trzykrotny wzrost przebiegu kilometrów.
W roku 1965 zapoczątkowana została radiofonizacja karetek sanitarnych. Uzyskano pełną radiofonizację karetek sanitarnych. Tabor sanitarny dla potrzeb Stacji Pogotowia Ratunkowego został w 1974 zasilony nowymi karetkami marki Fiat 125p kombi, zakupionymi ze składek społeczeństwa Łodzi na SFOZ.
5 kwietnia 1973 r. Pogotowie Ratunkowe obchodziło skromny 5-letni jubileusz istnienia zespołu reanimacyjnego. W tym też dniu uruchomiono pierwszą i jedyną w Polsce – Szkołę Ratownictwa przy Pogotowiu Ratunkowym w Łodzi. Podjęła ona ważne społecznie zadania: przygotowanie szerokich kręgów społeczeństwa do świadczenia pierwszej pomocy w wypadkach zagrożenia ludzkiego życia, przed przybyciem lekarza. Szkolenie reanimacyjne objęło w pierwszym rzędzie te zawody, których przedstawiciele zwykle najczęściej znajdowali się na miejscach wypadków. Podstawowym kursem reanimacji objęci więc zostali funkcjonariusze MO, członkowie załóg Straży Pożarnych, ratownicy wodni, pracownicy przemysłowej służby zdrowia w zakładach pracy, pielęgniarki i inni.
W 1952 roku Łódzka Stacja otrzymała nowoczesny gmach przy ul. Sienkiewicza 137/141. W nowym budynku niezależnie od podstawowych komórek organizacyjnych, powstał w 1953 r. 60 łóżkowy szpital chirurgii urazowej. Poza szpitalem wojskowym był to jedyny cywilny obiekt lecznictwa urazowego w Łodzi. Od 1 X 1966 r. szpital ten przekształcono w 30 łóżkowy oddział szpitalny Pogotowia Ratunkowego.
W okresie od 3 II 1953 do 31 XII 1973 r. leczyło się w nim 23.661 pacjentów. Wojewódzka Stacja Ratownictwa Medycznego w Łodzi jest kontynuatorką najlepszych doświadczeń przeszło studziesięcioletniej historii Łódzkiego Pogotowia. Ponad 50 zespołów ratownictwa medycznego, specjalistyczny międzyszpitalny transport medyczny, czynne całodobowo gabinety specjalistyczne oraz własny POZ – dobrze służą mieszkańcom Łodzi i województwa Łódzkiego.
W 1976 roku, w związku z reformą administracyjną kraju, utworzona została ramowa instrukcja organizacji Wojewódzkich Kolumn Transportu Sanitarnego czyli WKTS. Powołano między innymi Wojewódzką Kolumnę Transportu Sanitarnego w Łodzi, jako samodzielna jednostkę budżetową, podlegającą wojewodzie. WKTS zapewniał potrzeby transportowe dla służby zdrowia.
Proces powstawania Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego odbywał się etap po etapie, zmiany widoczne były także w Łodzi.
W dobie transformacji ustrojowej, już w latach 90-tych XX wieku podjęto inicjatywy, mające na celu utworzenie nowoczesnego, zintegrowanego systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. W roku 1999 wdrożono program polityki zdrowotnej ?Zintegrowane Ratownictwo Medyczne?, który zaplanowano na lata 1999 ? 2003. Głównym celem programu było przygotowanie wykwalifikowanego personelu, infrastruktury oraz opracowanie procedur. W 2001 roku program podzielono na 6 pakietów zadaniowych, między innymi centra powiadamiania ratunkowego, szpitalne oddziały ratunkowe, ambulanse ratunkowe.
1 września 2002 roku, z połączenia Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Łodzi I Wojewódzkiej Kolumny Transportu Sanitarnego
w Łodzi powstała Wojewódzka Stacja Ratownictwa Medycznego w Łodzi w obecnym kształcie.
WSRM w Łodzi to nie tylko nowoczesne ambulanse, aparatura i sprzęt medyczny, ale również wykwalifikowany personel. Skuteczność działań kierownictwa WSRM w Łodzi w zakresie poprawy organizacji i zarządzania potwierdza uzyskany w 2009 roku certyfikat ISO 9001:2008, a także nagrody uzyskane w ogólnopolskich konkursach “PERŁY MEDYCYNY”, “Rzetelni w Ochronie Zdrowia”, Supermedicus oraz Pracodawca Przyjazny Pracownikom. W 2015 roku uzyskaliśmy trzy nowe certyfikaty ISO: BS-OHSAS 18001 / PN-N-1800, ISO 14001, ISO 27001, które recertyfikujemy i przechodzimy na najnowsze wersje norm.
Udzielamy świadczeń zdrowotnych mieszkańcom miasta Łodzi, powiatu zgierskiego, rawskiego, skierniewickiego, kutnowskiego, łowickiego, łęczyckiego, dokładając wszelkich starań, by świadczone przez nas usługi spełniały ich oczekiwania. Naszą misją jest niesienie pomocy potrzebującym. Szczególnie dbamy o naszych najmniejszych pacjentów. Dbamy o to, by z nami czuli się dobrze i bezpiecznie. Angażujemy się również w edukację najmłodszych, poprzez realizację programów profilaktycznych dla dzieci w wieku przedszkolnym. Sukcesywnie zmieniamy naszą jednostkę adekwatnie do wymagań pacjentów, którą monitorujemy i analizujemy, tak by spełniać ich oczekiwania, stawać się coraz bardziej konkurencyjną jednostką i udzielać świadczeń zdrowotnych na najwyższym poziomie.