Każdy z nas może znaleźć się w sytuacji, w której konieczne będzie szybkie udzielenie pierwszej pomocy. Przypadki nagłego zatrzymania krążenia nie są rzadkie. Szacuje się, że rocznie na terenie całej Europy nagłego zatrzymania krążenia poza szpitalem doznaje 700 000 osób. Jest to populacja wielkości miasta Łodzi.

Czym jest nagłe zatrzymanie krążenia?

Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) to stan, w którym serce przestaje pompować krew. Przerwane zostają wówczas dostawy tlenu do narządów ludzkiego organizmu. Najbardziej wrażliwym na niedotlenienie jest mózg. Już po 5-7 minutach braku tlenu zachodzą w nim nieodwracalne zmiany. Z tego powodu kluczowa dla przeżycia poszkodowanego jest reakcja świadków zdarzenia. Podjęcie uciśnięć klatki piersiowej ma na celu zastąpienie serca i wymuszenie przepływu krwi.

Przyczyny nagłego zatrzymania krążenia

Przyczyny NZK są uzależnione od wieku chorego. W przypadku dzieci sytuacje ustania czynności serca występują rzadko. Są wówczas konsekwencją chorób układu oddechowego. Wśród osób dorosłych natomiast najczęstszą przyczyną NZK są choroby serca. Prym wiedzie tu zawał mięśnia sercowego, który wynika z miażdżycy naczyń krwionośnych.

Procedura podstawowych czynności ratujących życie

• Oceń bezpieczeństwo

Przed przystąpieniem do udzielania pierwszej pomocy należy ocenić bezpieczeństwo. W tym celu ratownik rozgląda się dokoła w poszukiwaniu wszelkich zagrożeń. Szczególną uwagę należy zwrócić na znajdujące się w miejscu zdarzenia niebezpieczne przedmioty (np. kable energetyczne) lub zwierzęta.
Podczas udzielania pierwszej pomocy należy stosować podstawowy sprzęt ochrony osobistej. W tym celu przed przystąpieniem do działania należy założyć rękawiczki. Pomocna może okazać się również specjalna maseczka. Jej celem jest zminimalizowanie ryzyka zakażenia.

• Oceń przytomność
  

Jeśli jest bezpiecznie należy podejść do poszkodowanego i lekko potrząsając go za ramiona głośno zapytać “Halo, co się stało?!“. Jeśli osoba nie reaguje na te czynności należy uznać ją za nieprzytomną.
Warto zapewnić sobie pomoc innych osób. Dlatego też, jeśli chory jest nieprzytomny należy poprosić świadków zdarzenia o pozostanie i przygotowanie telefonu komórkowego. W sytuacji, gdy osoba udzielająca pomocy jest z chorym sama w pomieszczeniu należy głośno krzyczeć usiłując wezwać pomoc.

• Udrożnij drogi oddechowe

Utrata przytomności prowadzi do spadku napięcia mięśni. W przypadku osób leżących na plecach konsekwencją tego jest opadnięcie języka na tylną ścianę gardła. Powstałą w ten sposób niedrożność dróg oddechowych można łatwo odwrócić. W tym celu należy położyć jedną dłoń na czole chorego i dwa palce pod jego żuchwą. Następnie głowę należy odchylić.

• Oceń oddech

Utrzymując drożność dróg oddechowych należy ocenić oddech. W tym celu osoba udzielająca pierwszej pomocy pochyla się nad ustami chorego. Następnie jednocześnie ocenia wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchuje odgłosów dobiegających z dróg oddechowych oraz stara się wyczuć prąd wydychanego powietrza na własnym policzku. Ocena ta powinna trwać 10 sekund. W tym czasie należy oczekiwać przynajmniej dwóch prawidłowych oddechów. Jeśli są one niewyczuwalne należy uznać, że u chorego doszło do NZK.
U części osób w pierwszych chwilach ustania czynności serca występuje tzw. oddech agonalny. Jest on opisywany jako pojedyncze westchnięcia. Bywa również relacjonowany jako ciężki oddech. Trzeba pamiętać, że jest to nieprawidłowy oddech – objaw nagłego zatrzymania krążenia.

• Wezwanie pomocy

Natychmiast po rozpoznaniu NZK należy wezwać zespół ratownictwa medycznego dzwoniąc pod numer alarmowy 112 (lub 999). Zachowując spokój należy odpowiadać na pytania dyspozytora. Istotne są informacje na temat miejsca zdarzenia. W tym dokładny adres oraz wszelkie wskazówki dotyczące dojazdu. Kluczowe znacznie ma informacja, że chory jest nieprzytomny i nie oddycha. Trzeba przy tym pamiętać aby nie odkładać słuchawki bez wyraźnego polecenia dyspozytora. Może on również instruować osobę udzielającą pomocy.

• Uciśnięcia klatki piersiowej

Przed przystąpieniem do uciśnięć klatki piersiowej należy ją odsłonić. Dłonie należy położyć na środki klatki piersiowej. Następnie należy pochylić się nad nią tak, aby barki ratownika były nad mostkiem. 30 uciśnięć klatki piersiowej wykonuje się z częstością 100-120/min. Ich głębokość powinna wynosić 5-6 cm.

• Oddechy ratownicze

Po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej należy ponownie udrożnić drogi oddechowe i wykonać 2 oddechy ratownicze. W tym celu ratownik obejmuje usta chorego i wprowadza pierwszy oddech. Powinien on prowadzić do minimalnego uniesienia klatki piersiowej. W przerwie pomiędzy jednym a drugim oddechem należy obserwować opadanie klatki. Dopiero wówczas można wprowadzić drugi oddech.

Udrożnienie dróg oddechowych

Nie bój się! Nawet jeśli poszkodowany doznał urazu ważne jest aby przywrócić drożność jego dróg oddechowych. Nie każdy uraz kręgosłupa zabija. Natomiast bez zwątpienia doprowadzi do tego niedrożność dróg oddechowych, której nie usuniesz. Dlatego też odchyl głowę nieprzytomnej osoby nawet wówczas, gdy jest ofiarą wypadku.

Nie otwieraj ust chorego i nie sprawdzaj obecności w niej ciał obcych. Pamiętaj! W ciągu 5-7 minut dochodzi do nieodwracalnych zmian w mózgu. Dlatego też priorytetem są uciśnięcia klatki piersiowej. To one zastępując serce wprawiają krew w ruch. Prawdę mówiąc istnieje tylko jedna sytuacja, w której nad uciśnięciami pierwszeństwo mają inne czynności. Jest to masywny krwotok. W tym przypadku w pierwszej kolejności należy zatamować krwawienie a dopiero później przystąpić do uciśnięć.

Uciśnięcia klatki piersiowej

Pamiętaj! Aby uciśnięcia klatki piersiowej były skuteczne chory powinien leżeć na twardym podłożu. Uciśnięcia prowadzone na tapczanie nie będą efektywne. Jeśli osoba nieprzytomna leży na łóżku ściągnij ją na podłogę. Nie bój się! Siniak na pośladku nie wpłynie na przeżycie poszkodowanego. Chroń jedynie głowę przed uderzeniem.

Podczas wykonywania uciśnięć klatki piersiowej nie zginaj rąk w łokciach. Wykonuj je w tempie 100-120/min. Jeśli zastanawiasz się jak szybko należy uciskać klatkę przypomnij sobie utwór Bee Gees Satyin’ Alive.

Oddechy ratownicze

Zapewne masz obawy przed wykonaniem oddechów ratowniczych u nieznajomej osoby. Zwłaszcza w dzisiejszych czasach. Jeśli z jakichkolwiek powodów nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych nie wykonuj ich! Pamiętaj jednak aby nieustannie wykonywać wówczas uciśnięcia klatki piersiowej.